Dental Protezler
Dental protezler, eksik diÅŸlerin yerini almak ve ağız fonksiyonlarını, estetiÄŸini ve konuÅŸmayı iyileÅŸtirmek için kullanılan yapay diÅŸlerdir. Dental protezler, sabit, hareketli ve geçici protezler olarak üç ana kategoriye ayrılır. Her bir protez türü, hastanın ihtiyaçlarına ve diÅŸ kaybının durumuna göre seçilir.
1
Sabit Protezler
Sabit protezler, diÅŸ hekimi tarafından ağız içine yerleÅŸtirilen ve hasta tarafından çıkarılamayan protezlerdir. Bunlar genellikle köprüler, kronlar ve implant destekli protezlerdir.
-
Kronlar (Kaplamalar):
-
Nedir? Kronlar, hasarlı veya zayıflamış dişleri tamamen kaplayan diş şekline sahip yapay dişlerdir.
-
Ne Zaman Kullanılır? Büyük çürük, kırık veya aşınmış diÅŸlerin tedavisinde, kanal tedavisi sonrasında, diÅŸin güçlendirilmesi ve korunması gerektiÄŸinde kullanılır.
-
Malzemeler: Metal, seramik, porselen-füze metal (PFM), tamamen porselen veya zirkonyum gibi malzemelerden yapılabilir.
-
-
Köprüler:
-
Nedir? Köprüler, bir veya birden fazla eksik diÅŸi yerine koymak için kullanılan, komÅŸu diÅŸlere sabitlenen protezlerdir.
-
Ne Zaman Kullanılır? Bir veya birkaç diÅŸ eksik olduÄŸunda ve komÅŸu diÅŸler saÄŸlamsa köprüler kullanılır.
-
Malzemeler: Metal, porselen-füze metal, tamamen porselen veya zirkonyum.
-
-
İmplant Destekli Sabit Protezler:
-
Nedir? DiÅŸ implantları üzerine yerleÅŸtirilen sabit protezlerdir. İmplantlar, eksik diÅŸin kökünü taklit eder ve üzerine protez yerleÅŸtirilir.
-
Ne Zaman Kullanılır? DiÅŸ eksikliÄŸi durumunda, özellikle kemik kaybını önlemek ve daha doÄŸal bir his saÄŸlamak için tercih edilir.
-
Malzemeler: Genellikle porselen veya zirkonyum kaplamalıdır.
-
2
Hareketli Protezler
Hareketli protezler, hastalar tarafından takılıp çıkarılabilen protezlerdir. Bunlar genellikle parsiyel (bölümlü) veya tam protezlerdir.
-
Parsiyel Protezler:
-
Nedir? Parsiyel protezler, birkaç diÅŸin eksik olduÄŸu durumlarda, eksik diÅŸlerin yerini almak için kullanılan çıkarılabilir protezlerdir. KomÅŸu diÅŸlere metal kancalar veya hassas tutucular ile tutturulur.
-
Ne Zaman Kullanılır? Kısmi diş kayıplarında, sabit protez yapılamadığında veya hasta sabit protezi tercih etmediğinde kullanılır.
-
Malzemeler: Metal, akrilik veya termoplastik malzemelerden yapılabilir.
-
-
Tam Protezler:
-
Nedir? Tüm diÅŸlerin eksik olduÄŸu durumlarda kullanılan çıkarılabilir protezlerdir.
-
Ne Zaman Kullanılır? Alt veya üst çenede hiç diÅŸ kalmadığında kullanılır.
-
Malzemeler: Akrilik bazlı olup, üzerlerinde diÅŸ ÅŸeklinde yapay diÅŸler bulunur.
-
-
İmplant Destekli Hareketli Protezler:
-
Nedir? İmplantlar üzerine yerleÅŸtirilen ve çıkarılabilir özellikte olan protezlerdir. Protezler implantlara klipsler veya barlar ile tutturulur.
-
Ne Zaman Kullanılır? Tam dişsizlik durumlarında, hareketli protezlere ek stabilite kazandırmak amacıyla kullanılır.
-
Malzemeler: Akrilik bazlı olup, implant tutucuları metalden yapılmıştır.
3
Geçici Protezler
Geçici protezler, kalıcı protezler yapılana kadar kullanılan, kısa süreli protezlerdir. DiÅŸ çekimi sonrası iyileÅŸme döneminde ya da kalıcı protez yapılana kadar estetik ve fonksiyonel amaçlarla kullanılır.
-
Geçici Kronlar ve Köprüler:
-
Nedir? Kalıcı protezler yapılmadan önce diÅŸlerin korunması, estetiÄŸin saÄŸlanması ve diÅŸ etlerinin iyileÅŸmesine izin vermek için kullanılan geçici yapılar.
-
Ne Zaman Kullanılır? DiÅŸ tedavisinin aÅŸamaları arasında, özellikle uzun süren tedavilerde kullanılır.
-
Malzemeler: Akrilik veya kompozit reçine.
-
-
Geçici Parsiyel Protezler:
-
Nedir? Bir veya birkaç eksik diÅŸi geçici olarak yerine koymak için kullanılan çıkarılabilir akrilik protezlerdir.
-
Ne Zaman Kullanılır? Geçici estetik ihtiyaçlar için, özellikle ön diÅŸlerde diÅŸ çekiminden sonra kullanılır.
-
Malzemeler: Genellikle hafif akrilik malzemeden yapılır.
-
4
Dental Protezlerin Bakımı
-
Ağız Hijyeni: Sabit protezler de dahil olmak üzere tüm dental protezler, düzenli olarak temizlenmelidir. DiÅŸ fırçalama, diÅŸ ipi kullanımı ve uygun temizlik ürünleri kullanımı önemlidir.
-
Hareketli Protezlerin TemizliÄŸi: Çıkarılabilir protezler, her yemekten sonra temizlenmeli ve gece boyunca temizleme solüsyonlarında bekletilmelidir.
-
Düzenli Kontroller: Dental protezlerin durumunu kontrol ettirmek ve gerekli ayarlamaları yapmak için düzenli olarak diÅŸ hekimine gitmek gereklidir.
-
Diyet: Sert yiyeceklerden kaçınılmalı, özellikle sabit ve hareketli protezlerde çatlama veya kırılma riskini önlemek için dikkat edilmelidir.
5
Dental Protezlerin Avantajları ve Dezavantajları
-
Avantajlar:
-
Diş kaybının estetik ve fonksiyonel etkilerini gidermek.
-
KonuÅŸma, çiÄŸneme ve gülme fonksiyonlarını iyileÅŸtirmek.
-
Çene kemik kaybını önlemek (özellikle implant destekli protezler).
-
Hasta için uygun bir çözüm sunmak (estetik, rahatlık ve maliyet açısından).
-
-
Dezavantajlar:
-
Hareketli protezlerde uyum sorunu ve rahatlık açısından baÅŸlangıçta zorluk yaÅŸanabilir.
-
Sabit protezler, komşu dişlerde aşındırma gerektirebilir.
-
Protezlerin zamanla uyumunun bozulması ve yeniden ayarlanması gerekebilir.
-
Dental protezler, diÅŸ kaybı yaÅŸayan bireyler için estetik ve fonksiyonel açıdan önemli bir çözüm sunar. Hangi protez türünün kullanılacağı, hastanın ihtiyaçlarına, bütçesine ve ağız yapısına baÄŸlı olarak diÅŸ hekimi tarafından belirlenir. Her protez türü, doÄŸru bakım ve düzenli diÅŸ hekimi kontrolleri ile uzun yıllar boyunca saÄŸlıklı bir ÅŸekilde kullanılabilir.